W związku z urodzeniem dziecka oprócz wielkiego szczęścia i radości pojawia się równie spora ilość pytań dotyczących czasu trwania urlopu macierzyńskiego i praw, jakie w związku z nim przysługują świeżo upieczonej mamie. Pomagamy zrozumieć te kluczowe.
Jak długo trwa urlop macierzyński?
Wszystko zależy od liczby dzieci urodzonych przez kobietę podczas jednego porodu. W przypadku urodzenia jednego dziecka matka otrzymuje 20 tygodni urlopu, w przypadku bliźniąt czas ten wydłuża się o 11 tygodni. Z każdym kolejnym dzieckiem matka ma prawo do 14 dodatkowych tygodni urlopu. Istotne jest, że z urlopu macierzyńskiego można skorzystać już na 2 tygodnie przed przewidywanym terminem porodu.
Komu przysługuje urlop macierzyński?
Przysługuje on każdej kobiecie, która zatrudniona jest w swojej firmie na umowę o pracę. W przypadku, gdy jest to umowa o pracę na czas określony i wygasa ona przed wyznaczonym terminem powrotu wtedy automatycznie zostaje ona przedłużona. Kobieta nie otrzymuje wtedy urlopu macierzyńskiego lecz zasiłek macierzyński. W przypadku zatrudnienia na umowę na czas nieokreślony na urlop macierzyński przejść można bezpośrednio na 14 dni przed porodem lub tuż po nim. Pracując na umowie zlecenie lub umowie o dzieło kobiecie nie przysługuje urlop ani zasiłek macierzyński. Urlop przysługuje także ojcu dziecka – w przypadku, gdy matka rezygnuje w wykorzystania urlopu (po wykorzystaniu minimum 14 jego tygodni). Czasu tego jednak nie można traktować jak urlopu wypoczynkowego lecz jako czas opieki nad dzieckiem.
Czy można wydłużyć czas trwania urlopu macierzyńskiego?
Minimalnym terminem wykorzystania urlopu macierzyńskiego jest czas 14 tygodni. Można zrezygnować z dalszej jego części w przypadku, gdy wykorzysta ją ojciec dziecka. Aby tego dokonać należy pracodawcy przedłożyć pisemny wniosek (najlepiej na kilka tygodni wcześniej przed powrotem do pracy) i przedstawić wniosek ojca o przejściu opieki nad dzieckiem na jego osobę.
Czym się różni urlop ojca od urlopu macierzyńskiego?
Urlop macierzyński jest dłuższy oraz pełnopłatny. Przepisy określające jego warunki weszły w życie 1 stycznia 2010 roku, a nowelizacja nastąpiła rok później. Wedle nich ojciec po urodzeniu dziecka może skorzystać z dwutygodniowego urlopu. By otrzymać do niego prawo należy złożyć u pracodawcy pisemny wniosek nie później niż na siedem dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.
Jak wygląda powrót kobiety do pracy po urlopie macierzyńskim?
Młoda mama po zakończeniu urlopu macierzyńskiego ma prawo wrócić na to samo stanowisko, jakie zajmowała wcześniej lub równorzędne, odpowiadające jej kwalifikacjom. Od tej pory chroniona jest takimi samymi przepisami jak inni pracownicy. W przypadku jej zwolnienia (jeżeli posiada umowę o pracę na czas nieokreślony) osoba decyzyjna powinna to uzasadnić.
Czy istnieją sytuacje szczególne, uzasadniające inny niż zazwyczaj wymiar urlopu?
Sytuacją taką jest zgon dziecka do 8 tygodni po porodzie – wtedy kobiecie przysługuje dodatkowo nie mniej niż 7 dni urlopu, po 8 tygodniach po porodzie – do 7 dni dodatkowego urlopu. W sytuacji, gdy dziecko wymaga opieki szpitalnej matka może wykorzystać pierwsze 8 tygodni urlopu, natomiast resztę urlopu po wyjściu dziecka ze szpitala. W przypadku oddania dziecka do adopcji matce nie przysługuje dłuższy czas urlopu niż do momentu oddania dziecka. Czas ten jednak nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.
